مۆدێلی خستنی حەلبوسی!
ئەم مۆدێلە زیاتر سەربە مۆدێلی کۆنی تەقیەو کلاسیکی عەشائیریی و تائیفی مەزهەبییە، بەڵام بە دەستکێشی شوراو یاساکان، خودی هەنگاوەکان کۆنترۆڵ و جڵەوگرتنی یاسایە بەدەست هێزو پێگەی گروپە تائیفیەکانەوە، مۆدێلێکە شیعەکان ڕێک بۆ بەری خۆیان چنیویانە لەدەرەوەی دامودەزگا مەدەنی و دیموکراسیەکان بۆبەری سوننەو کوردو کەمایەتیەکان نابێ، بەعس، مۆدێلی نەتەواخوازو سۆشیالیزمی مەحکەمەی سەورەی هەبوو کاری پێدەکرد دژی نەیارە سیاسی و ئایدۆلۆژیەکانی، بەڵام بە پرەنسیپە یاساییەکان پاکتاوی نەئەکرد، زیاتر بڕیاری مەرکەزیی حیزبی و تاک سەرۆکیی بوو، ئێستا مەحکەمەی فیدڕاڵی زیرەکانە هەمان پرۆسێس ئەنجام ئەدات، بەڵام بە سکاڵاو بەیاساو بە کۆدەنگی ناوخۆیی و تەفسیرات و ڕێکاری خۆی و قاعیدەی ئیقتیباس و هەڵاواردن.
بۆنمونە هەزار سکاڵات هەبێ لەسەر گروپێکی لادەری حەشد و پاشاگەردانی و بەهەدەردانی سامان و مافیاگەری نەوت و ئۆلیگاریشی مالی و دزیی مونەززەم، یان مالیکی و خەزعەلی و عامیری و ئەبوئالای وەلائی و ئەکرەم کەعبی، دادگای فیدڕاڵی هەرگیز دەستی بۆنابات و نایجوڵێنێ ئەڵێ کاتی نەهاتوە، بەس بۆ لادانی حەلبوسی سەرۆکی پەڕلەمان، سکاڵاکەی لەناو سەدان سکاڵادا دەریان هێناو کاریان لەسەرکردو زانیان حەلبوسی جوڵەکانی مەترسیداربوون و بێ پرس دەچووە دەرەوەو دەهاتەوە، دەڕۆشتە هەولێرو دوبەی و دەوحەو یاری پێچەوانەی دەکردو سوننەکانیشیان لێ هاندا کەنابێ کاراکتەری بێ کاریزماو مێژوو پێگەی هەبێ.
فۆڕمی تەشریعات و یاسادانان لە پەڕلەمان، دوای کشانەوەی کوتلەی سەدرو دورخستنەوەی گروپی حەلبوسی و کڕینی هەندێک مەندوبی کوردی و سوننی و بەرەی ئۆپۆزسیۆن ئیتر بەتەواوی تەخت بوە بۆ شیعەی زۆرینە، زۆرینەیەکی مەترسیدار، چ پڕۆژە یاسایەکیان بوێت تێیدەپەڕێنن و یاسای بۆدەردەکەن و تا هەمواری دەستور دەڕۆن.
لە عێراقی ئێستا مۆدێلی دەسەڵاتگەریی و سیاسی و تەقسیمات و ڕێککەوتنی ڕانەگەیەنراوی #ئەمریکا_ئێران، هەیەو کورد دەبێ لەو دۆخە بگات و چیتر تەفرە نەخوات لەکاتێکدا لە هاوبەشی و بەڕێوەبردنی سەدساڵەی پێشووی عێراقدا شكستیهێناوەو دەستی سوتاوە بەئاگرو ئاسنی عارفەکان و قەومچییەکان.
دەستورو فیدراڵیەت و دیموکراسیەتی دوای بەعسیزم، هیچ نەبوو جگە لە وەهم و مۆدێلێك بۆ داپۆشینی دیكتاتۆریەتی رابردووی بەعس و جوانكردنی ئەزموونی دەوڵەتی مەزهەبی شیعی، ئەو حوكمڕانییەی وەك مۆدێل كاری پێدەكرێت و كورد بەشدارە تیایدا، زیاتر مۆدێلی خێڵ و میللیگەرایەو ئاماژەکان بەرەو ئەوە دەچن کە عێراقێکی نوێ لە ئارادا نییەو ڕوخسارە گەورەکان وەک خۆیان دەمێننەوەو فیقهی عەشائیر کاری پێدەکرێت، فەتواو بەیعەت و دارولخیلافەی مەزهەبیی شوێنی زۆر دەزگای مەدەنی گرتۆتەوە.
#دەرەنجام؛ لەعێراق، هێزو سەربازو خێڵ و عەشیرەت و بیزنسی گەورەو لۆبیت هەبێ بەرگە دەگریت و دەمێنیتەوە، ئەگەرنا وەک حەلبوسی دواڕۆژی تاڵ دەنوسیتەوە.
ئاسۆ عەبدوللەتیف
وەڵام بدەوه