لە ماوەی رابردوو راپۆرتەكان باسی تێوەگلانی كۆمپانیای بەبازاڕگەیاندنی نەوتی عێراق "سۆمۆ" و وەزارەتی نەوتی عێراق لە فڕۆشتنی نەوتی ئێران لە رێگەی تێكەڵكردنی نەوتی هەردوو وڵات و فرۆشتنی بە ناوی نەوتی عێراق یان بەكارهێنانی كەشتییەكانی عێراق بۆ ئەو كارەیان كرد، ئەوەش وای كرد ئەگەری سزادانی كۆمپانیاكە لە لایەن ئەمەریكا بێتە پێشەوە.
چەند سەرچاوەیەكی ئاگەداری عێراقی، لەوانە راوێژكارێكی حكوومەتی عێراق باسی بوونی جموجۆڵێكی فرەوانی سیاسییان لە بەغدا كرد بۆ رێگرتن لە سەپاندنی سزا لە لایەن ئەمەریكاوە لەسەر كۆمپانیای سۆمۆ یان بەرپرسانی، بەهۆی تێوەگلانیان لە بەقاچاغفرۆشتنی نەوتی ئێران لە چوارچێوەی "كەشتیگەلی سێبەر"، كە ئێران بۆ فرۆشتنی نەوتەكەی بۆ وڵاتانی دنیا پشتی پێ دەبەستێت، ئەوەش بە بەكارهێنانی دەروازە عێراقییەكان یان بە رێگەی بەڵگەنامەی عێراقی لە تێپەڕكردنی كۆت و سزاكانی ئەمەركیا كە بەسەر ئێران سەپێنراون.
ئەو جموجۆڵەی بەغدا لە دوای راپۆرتەكان دەستی پێ كراوە كە باسی نیازی ئەمەریكا دەكەن بۆ وەرگرتنی رێوشوێن لە دوای سەلماندنی پرۆسەی گواستنەوە و فرۆشتنی نەوتی ئێران بە ناوی نەوتی عێراق لە بەندەرەكانی باشووری ئەو وڵاتە لە كەنداو، بەپێی سەرچاوەیەك چەند لایەنێكی حكوومەتی لە بەغدا ئاماژەیان بەدەست گەیشتووە بەوەی ئیدارەی ئەمەریكا بێزارە لە فرۆشتنی نەوتی ئێران لە رێگەی دەروازە دەریاییەكانی عێراقەوە وەك نەوتی عێراقی، سەرچاوەكە دووپاتی كردەوە كە محەمەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق لە رێگەی گفتوگۆ و هەوڵی لادانی عێراق لە سزاكانی ئەمەریكا دەدات، جا لەسەر ئاستی كەسایەتییەكان یان دامەزراوەكانەوە بێت.
لە ئاداری رابردوو حەیان عەبدولغەنی وەزیری نەوتی عێراق رای گەیاند كە ئەو كەشتییە دەریاییە ئێرانییانەی ئەمەریكا لە كەنداوی عەرەبی دەستی بەسەردا گرتوون، بەڵگەنامەی ساختەكراوی عێراقیان بەكار هێناوە، لەسەر ئەو كارەش عێراق پەیامی لە ئەمەریكاوە بەدەست گەیشتووە لەبارەی ئەگەری سەپاندنی سزا بەسەر كۆمپانیای سۆمۆ، روونی كردەوە، هەندێك پرسیارمان لێ كراوە لەبارەی بوونی ژمارەیەك كەشتیی نەوتهەڵگر كە ئەمەریكا لە كەنداو دەستی بەسەردا گرتوون، ئەوانە بەڵگەنامەی عێراقیان پێ بووە، دەركەوت ئەو كەشتییانە ئێرانین و بەڵگەنامە عێراقییەكانیش ساختەن.
لە سەرەتای ئەم مانگە وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریكا سەپاندنی سزای بەسەر تۆڕێكی عێراقی راگەیاند كە رۆڵیان لە فرۆشتنی بەقاچاغی نەوتی ئێرانی هەبووە بە ناوی نەوتی عێراقییەوە، ئەوەش لە چوارچێوەی رێگرتن لە كەشتیگەلی سێبەری ئێران لەو رێگەیەوە نەوتەكەی دەگەیەنێتە بازاڕ و دەیفرۆشێت.
سكۆت بیسنت وەزیری گەنجینەی ئەمەریكا لە بەیاننامەیەكی فەرمیدا دەڵێت، ئێران لە پشتبەستن بە تۆڕێكی نادیار لە كەشتی و كۆمپانیاكان و كەسانی ناوەندگیر بۆ فرۆشتنی نەوتەكەی بەردەوامە، بۆ دابینكردنی پاڵپشتیی دارایی بۆ چالاكییەكانی بۆ شێواندنی سەقامگیریی ناوچەكە، لەوانە تۆڕێك كۆمپانیا كە سەلیم ئەحمەد سەلیم كارسازی عێراقی بەڕێوەی دەبات كە لە 2020ەوە بە بەهای چەندان ملیار دۆلار نەوتی ئێران دەگوازێتەوە و دەیفرۆشێت، ئەوەش لە رێگەی تێكەڵكردنی لەگەڵ نەوتی عێراق.
راوێژكارێكی حكوومەتی عێراق دەڵێت، عێراق پێشوەختە جموجۆڵ دەكات بۆ رێگرتن لە هەر سزایەكی ئەمەریكا بەسەر دامەزراوەی نەوتی عێراق یان كەسایەتییەكانی، ئەمەریكییەكان زیاتر لە جارێك لە دیدارەكانیان لە بەغدا باسی سوودبینی ئێرانیان لە عێراق بۆ خۆرزگاركردن لە سزاكان كردووە، لەوانە لە كەرتی نەوت، كە عێراق بە تەواوەتی پشتی پێ دەبەستێت، بۆیە هەر زیانگەیاندێك بەو كەرتە لە رێگەوی سزاكانەوە واتە تەنگژەیەكی گەورە بۆ عێراق.
لای خۆیەوە ئەحمەد عەبد رەبە توێژەر لە كاروباری عێراق دەڵێت، لەبارەی بابەتی بەقاچاغفرۆشتنی نەوتی ئێران لە رێگەی كۆمپانیای سۆمۆوە، تا ئێستە هیچ شتێكی فەرمی لە لایەن بانكی فیدراڵی و وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریكا لەوبارەوە رانەگەیەندراوە، تەنیا زانیاریی رۆژنامەوانییە، ماقووڵ نییە كۆمپانیایەكی حكوومەتی وەك سۆمۆ لەو بابەتە تێوە بگلێت، بەتایبەتی كە واشنتن بە وردی چاودێریی پارەی نەوتی عێراق دەكات كە لە حیسابێكی بانكی فیدراڵیی ئەمەریكا هەڵدەگیرێت، بۆیە پیچشبینی كرد تەنیا ئەمەریكا بەتوندی عێراق ئاگەدار بكاتەوە.
لەوكاتەی سەرچاوەیەك لە لیژنەی نەوت و غازی پەرلەمانی عێراق ئاشكرای كرد كە بەرپرسانی ئەمەریكا حكوومەتی عێراقیان لە كاری قاچاغی نەوت ئاگەدار كردووەتەوە، كە هەندێك كەس پێی هەڵدەستن، نەوتی عێراق و ئێران تێكەڵ دەكەن و لە بازاڕ دەیفرۆشنەوە، عەلی شەداد پەرلەمانتاری عێراق وریایی لە ئەگەری سەپاندنی سزا لە لایەن ئەمەریكا بەسەر وەزارەتی نەوتی عێراق دا بەهۆی ئەو پێشێلكارییانەی لە كەرتی نەوتی عێراق دەكرێت راگەیاند، كە ئەگەری هەیە وەك پێشێلكاریی سزا نێودەوڵەتییەكان لێك بدرێنەوە و ببنە هۆی پەككەوتنێكی فرەوانی ئابووریی عێراق و كەمبوونەوەی داهاتی دارایی نەوت.
وەڵام بدەوه