یەكێتی دەیەوێت هەڵەی هەدەپە دووبارە بكاتەوە

یەكێتی دەیەوێت هەڵەی هەدەپە دووبارە بكاتەوە

كارزان گلی

لە هەڵبژاردنی ٢٠١٥، هەدەپە توانی ١٣٪ی دەنگەكان بەدەست بهێنێت، ئاكەپەش بۆ یەكەمجاربوو لە دوای ٢٠٠٢، زۆرینەی لەدەستدا و بەناچاری لە دەرگای ئەو پارتانەیدا كە كورسییان زۆرە تا حكوومەتیان لەگەڵ پێكبهێنن.

شرۆڤەكاران و سیاسییە گەورەكانی باكوور، لە ناویاندا بەڕێز عەبدوڵا ئۆجەلان، پێیان باش بوو هەدەپە لەگەڵ ئاكەپە حكوومەت پێكبهێنێت، تا لەو رێگەیەوە پرسی كورد زیاتر بچێتە پێشەوە و بە دەست خستنە ناو دەستی ئاكەپە، دەتوانرا هەنگاوی زۆر گەورە بۆ پرسی كورد بهاوێژرێت.

بەڵام هەدەپە دووچاری و غرووری سیاسی بوو، نەك نەهاتە ناو حكوومەت، تەنانەت سەلاحەدین دەمیرتاش، لە وتارێكدا كە بە كورتترین وتار دادەنرێت لەمێژووی پەرلەمانی توركیا، رووی دەمی كردە ئەردۆغان و گوتی: ”ناتكەین بە سەرۆك، ناتكەین بە سەرۆك، ناتكەین بە سەرۆك“

دواجار ئەردۆغان نەك بوو بە سەرۆك، بەڵكوو سیستەمی سیاسی وڵاتیشی لە پەرلەمانییەوە كردە سەرۆكایەتیی، هەدەپە دەنگەكانی لە ٨٠ كورسییەوە بۆ ٦٣ كورسی كەم بووەوە.

لە هەڵبژاردنی ٢٠٢٤ی هەرێمی كوردستان، پارتی كورسییەكانی لە ٤٥ەوە بۆ ٣٩ دابەزی، لەڕووی دەنگەوە دەنگەكانی بەرێژەیەكی بەرچاو زیادی كرد، بەڵام چونكە سیستەمی هەڵبژاردن یەك بازنەیی نەبوو، بۆیە زۆرینەی لەدەستدا، ناچار وەكوو ٢٠١٥ی ئاكەپە، دەبێت لە دەرگای ئەو پارتانە بدات كە كورسییان هەیە تا حكوومەتیان لەگەڵ پێكبهێنێت.

دیارە یەكێتی باشترین بژاردەیە بۆ پارتی، چونكە ماوەیەكی زۆر لەگەڵ یەكتریدا كاریان كردووە و رێكەوتنی ستراتیژیان لە. نێواندا هەبووە و بەیەكەوە وڵاتیان بەڕێوە بردووە، بەڵام پێدەچێت یەكێتی نوێ، بە سەرۆكایەتی بەڕێز (بافڵ تاڵەبانی)، وەكوو ٢٠١٥ی هەدەپە دووچاری غروورییەكی بێوینە بووبێتنەوە و لە قەبارەی خۆیان زیاتریان دەوێت.

پێموایە وەكوو چۆن هەدەپە، هەڵەیەكی گەورە و مێژووی كرد كە لە ٢٠١٥ نەهاتە ناو حكوومەت و دەستی نەخستە ناو دەستی ئەردۆغان، یەكێتیش زیانێكی گەورە دەكات، گەر رێگر بێت لە پێكهێنانی حكوومەت و نەیەتە ناو حكوومەت.

ئەگەر پارتی نەتوانێت حكوومەت پێكبهێنێت و ٥٠+١ی كۆ نەكردووە لەگەڵ لایەنەكانی تر، یەك رێگەی یاسایی هەیە، ئەویش دووبارەكردنەوەی هەڵبژاردنە، واتە هەڵبژاردنی پێشوەختە، بەڵام تا ئەوكاتە حكوومەتێكی كاتی دادەمەزرێنرێت.

وەكوو چۆن ئاكەپە، لە ٢٠١٥ نەیتوانی حكوومەت پێكبهێنێت و وڵاتی بردە ناو هەڵبژاردنی پێشوەختە و لە هەڵبژاردنی پێشوەختەشدا توانی ٣١٧ كورسی بەدەست بهێنێت و بێمەنت بوو لەهەموو پارتە ئۆپۆزسیۆنەكان و بە تەنیا بووەوە بە زۆرینە، وای بۆ دەچم لە هەڵبژاردنی پێشوەختەدا پارتی دەنگەكانی زۆر زیاد بكات و بتوانێت لەگەڵ كورسی كۆتاكان زۆرینەی پەرلەمان بەدەست بهێنیت، ئەوكات یەكێتی رەنگە بێتە ناو حكوومەت، بەڵام ئەوەی ئێستا دەستی دەكەوێت و بۆی دابین كراوە، ئەستەمە هەمان شتی بدرێتێ و رەنگە كورسییەكانی تەنیا بایی سەرۆكی پەرلەمان و چەند وەزارەتێكی ناسیادی بێت.

هیوادارم هەردوو پارت بگەنە رێككەوتن و حكوومەت لە نزیكترین كاتدا پێكبێت، چونكە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەكوڵێت لەڕووی كێشە و شەڕەوە، بۆیە ناكرێت حكوومەت لەوە زیاتر دوا بكەوێت و هەر پارتە و بەقەبارەی كورسییەكانی پۆستی بدرێتێ.

بەڵام دەبێت هەردوولا بیزانن، ئەوەی گرنگە پێكهێنانی حكوومەت نییە، ئەوەی گرنگە چۆن بتوانن كۆمەڵگە بگۆڕن، لەڕووی پەروەردە و تەندروستیی و گونجان لەگەڵ بەها جیهانییەكاندا.

یەكێك لە نووسەرە توركەكان، لەبارەی كۆنفڕانسی نەتەوەیی قامشلو، وتارێكی نووسیوە و دەڵێت، خوێدنەوەی وتاری سەرۆك بارزانی لەو كۆنفڕانسە، وەرچەرخانێكی مێژووییە و دەبێت بەوریاییەوە توركیا مامەڵە بكات.

ئەمە دەریدەخات كە یەكڕیزی كورد چۆن نەژادپەرستە تورك و فارس و عەرەبەكانی هێناوەتە قسە و لەرزین، گرنگە ئەو خۆشییەمان لێ تێك نەدەن و بە ناكۆكی نێوان پارتی و یەكێتی لەسەر پێكهێنانی حكوومەت، دڵی دوژمن و نەیار خۆش نەكەین.

با پەلە بكەین تا ئەو بەرنامەیەی بەڕێز مەسروور بارزانی دایڕشتووە بۆ ژێرخانی ئابووریی وڵات، لەگەڵ یەكێتی بیگەیەننە خاڵی كۆتایی، ئەمە گەورەترین و جەرگبڕترین وەڵام دەبێت بۆ دوژمنانی كورد.